Glokomda Kök Hücre Ve Sitikolin Tedavisi

GLOKOMDA KÖK HÜCRE VE SİTİKOLİN TEDAVİSİ

1-) Glokom Nedir?

Glokom, genellikle göz içi basıncının yükselmesi sonucu optik sinirin hasar görmesiyle ortaya çıkan ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilen bir grup göz hastalığıdır. Göz, sürekli olarak sıvı üretir; bu sıvı normalde gözden bir drenaj açısı aracılığıyla dışarı atılır. Ancak bu drenaj sistemi düzgün çalışmadığında sıvı göz içinde birikir, basınç artar ve bu artış optik sinire zarar verir.

Optik sinir, bir milyonun üzerinde ince sinir lifinden oluşur. Bu lifler hasar gördükçe görme alanında kör noktalar oluşur. Ancak bu noktalar genellikle ileri evrelere kadar fark edilmez. Tüm sinir lifleri öldüğünde ise kalıcı körlük gelişebilir.

Glokom çoğunlukla 40 yaş üzerindeki bireylerde görülür ve bu yaş grubunda körlüğün önde gelen nedenlerinden biridir. Ancak erken teşhis ve düzenli tedaviyle glokoma bağlı görme kaybı büyük ölçüde önlenebilir.

Glokom, retina ganglion hücrelerinin ölümü ve ilerleyici görme alanı kaybı ile karakterize, çok faktörlü kronik bir nörodejeneratif hastalıktır. Glokom, geri döndürülemez görme kaybının dünya çapında önde gelen nedenlerinden biridir.

2-) Glokom Belirtileri Nelerdir ?

Glokom genellikle yavaş ilerleyen bir hastalık olduğu için erken dönemlerde belirgin semptomlar göstermeyebilir. Yani son ana kadar hiç bir belirti vermeye bilir. Ancak hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Çevresel (yan) görmede azalma
• Görmede bulanıklık
• Göz ağrısı ve kızarıklık
• Işıkların etrafında haleler görme
• Göz sulanması: Bazı durumlarda gözyaşı artabilir.

Eğer bu belirtilerden birini fark ederseniz veya risk grubundaysanız, mutlaka bir göz doktoruna başvurmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, kalıcı görme kaybını önlemenin anahtarıdır.

3-) Kimler Risk Altında ?

Glokom gelişme riski bazı kişilerde daha yüksektir. Glokom riskini oluşturan faktörler aşağıda sırlanmaktadır.

• Göz içi basıncının normalden yüksek olması (yüksek göz tansiyonu)
• Daha önce göz yaralanması yaşamış olmak
• Uzun süre steroid içeren ilaçlar kullanmak
• Kornea kalınlığının ince olması
• Optik sinirde incelme veya zayıflama olması
• Diyabet, migren, yüksek tansiyon, zayıf kan dolaşımı veya genel sağlığı etkileyen diğer hastalıklar
• 40 yaş ve üzeri olmak
• Ailesinde glokom hastası bulunması

Birden fazla risk faktörüne sahip kişilerin glokom geliştirme olasılığı daha yüksektir. Glokom riskiniz konusunda detaylı bilgi almak ve erken teşhis için mutlaka göz doktorunuza danışınız.

4-) Glokomda Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Glokom, erken evrede genellikle belirti vermediği için düzenli göz muayeneleriyle teşhisi hayati önem taşır. Günümüzde glokom tanısı için birçok gelişmiş yöntem kullanılmaktadır:

• Göz İçi Basıncı Ölçümü

Göz içindeki sıvı basıncını ölçen en temel testtir. Normalden yüksek göz içi basıncı, glokom riskini artırır. Tonometri, basit, ağrısız ve hızlı bir yöntemdir.

• Görme Alanı Testi

Glokomun neden olduğu görme alanı kaybını tespit etmek için yapılır. Hastanın görme alanındaki kör noktalar bu testle ortaya çıkar.

• Kornea Kalınlığı Ölçümü

Kornea kalınlığı, göz içi basıncı ölçümünün doğruluğunu etkiler. İnce kornealar, gerçek göz içi basıncının düşük ölçülmesine neden olabilir.

• Optik Koherens Tomografi

Retina ve optik sinir liflerinin yapısını kesitsel olarak görüntüler. Sinir liflerindeki incelmeyi ve optik sinir başındaki değişiklikleri detaylı gösterir.

• Açıklık Açısı İncelemesi

Göz içindeki sıvının dışarı akışını sağlayan drenaj açısının durumunu değerlendirmek için yapılır.

5-) Glokomda Kök Hücre ve Sitikolin Tedavisi:

Glokomda sinir hücresi kaybını durdurmaya yönelik araştırmalarda, kök hücre tedavisi ve sitikolin takviyesi, nöroprotektif ve nörorejeneratif etkileri sayesinde dikkat çekmektedir.

Glokom tedavisinde kök hücre uygulamaları ve sitikolin desteği, sinir hücrelerini koruma ve görme fonksiyonunu destekleme potansiyeli taşımaktadır.

5.a) Glokomda Kök Hücre Tedavisi:

Kök hücreler hücre içi düzenleyici mekanizmalar ve içinde bulundukları mikroçevreden aldıkları sinyallerle mevcut durumlarını koruyabilir, bölünebilir ve farklılaşma gösterebilir. Kök hücreler, yerleştirildikleri ortamın özelliklerine göre değişime uğrayarak hasarlı dokuların yerine yenilerini oluştururlar.

Glokom, yalnızca göz içi basıncının artışıyla sınırlı olmayan, retina ganglion hücrelerinin sessizce kaybıyla ilerleyen bir sinir hastalığıdır. Görme bir kez kaybedildiğinde geri getirilemez. Peki ya sinir hücreleri yeniden desteklenebilse? İşte bu noktada kök hücre tedavisi, umut verici bir yaklaşım olarak öne çıkıyor.

Son yıllarda yapılan çalışmalarda, özellikle göbek kordonundan elde edilen mezenkimal kök hücrelerin ve bunların salgıladığı eksozomların, retina ganglion hücrelerinin hayatta kalmasını teşvik ettiği gösterilmiştir. Bu hücreler yalnızca zarar gören dokuyu desteklemekle kalmaz; aynı zamanda apoptozu önleyen ve rejenerasyonu teşvik eden nörotrofik faktörler üretir. Böylece glokoma bağlı hücre kaybının durdurulabileceği ve hatta bir ölçüde geri çevrilebileceği düşünülmektedir.

Yapılan bazı çalışmalarda, kök hücre tedavisi uygulanan hastalarda görme keskinliğinde ve görme alanında anlamlı iyileşmeler gözlemlenmiştir. Kök hücrelerden türetilen eksozomların sadece tek bir hücre tipine değil, tüm retina katmanlarına koruyucu etki gösterdiği, bağışıklık sistemini düzenlediği bildirilmektedir. Hücreler arası sinyalleşmeyi, boşluk bağlantıları ve salgılanan proteinler aracılığıyla sağlayabilen bu biyolojik yapı, sinirde oluşan hasarın onarımı için eşsiz bir potansiyel taşır.

5.b) Glokomda Sitikolin Tedavisi:

Glokomda en büyük sorunlardan biri,  sinir hasarının sadece ilerlemesi değil, aynı zamanda geri döndürülememesidir. Bu nedenle son yıllarda göz sağlığı alanında “nöroprotektif tedaviler” olarak adlandırılan yaklaşımlar öne çıkmaktadır. Bu tedavilerin hedefi yalnızca göz içi basıncını düşürmek değil, aynı zamanda sinir hücrelerini koruyarak görme kaybının önüne geçmektir. İşte bu noktada, sitikolin devreye girmektedir.

Sitikolin, beyin ve sinir hücrelerinin enerji üretimini destekleyen, hücre zarlarının onarımı ve nörotransmitter dengesinde önemli rol oynayan doğal bir moleküldür. Glokomlu hastalarda retina ganglion hücreleri giderek zayıflarken, sitikolin bu hücrelerin işlevini sürdürmesine ve ölmesini geciktirmeye yardımcı olabilir.

Sitikolinin, İyi tolere edilmesi ve belirgin yan etkisinin olmaması, onu glokom tedavisine destek amaçlı cazip bir seçenek haline getirir. Özellikle destekleyici olarak kullanıldığında, sinir hücrelerini destekleyen bu takviye, hastalığın seyrine olumlu katkı sağlamaktadır.

Sitikolin:

• Mitokondriyi destekleyerek görme sinirinin enerji ihtiyacını karşılar ve sağlam hücreleri korurken daha dayanıklı hale getirir.
• Sinaptik iletimi güçlendirerek sinir hücrelerinin fonksiyonunu sürdürmesine yardımcı olur.
• Retinal gangliyon hücrelerinin ölümünü yavaşlatabilir.

Glokom tedavisinde kök hücre ve sitikolin, bu iki yöntemin birlikte kullanılması ile sinir dokusunun hem yapısal hem de fonksiyonel olarak güçlendirilmesine katkı sağlanabilmektedir. Kök hücreler, hasar görmüş retina ganglion hücrelerini yenileme ve rejenerasyon süreçlerini tetiklerken; sitikolin, sinir hücrelerinin enerji üretimini destekleyip oksidatif strese karşı koruma sağlar. Sitikolin ile sağlam hücre korunurken bir yandan da bu hücreler daha dayanıklı hale getirilir.