Glokomun Erken Teşhisinde Gangliyon Hücre Analizinin Önemi
GLOKOMUN ERKEN TEŞHİSİNDE GANGLİYON HÜCRE ANALİZİNİN ÖNEMİ
1-) Glokom Nedir?
Glokom, halk arasında göz tansiyonu hastalığı olarak bilinir. Dünyada körlüğün en sık nedenlerinden biridir ve en önemli özelliği, erken dönemde genellikle hiçbir belirti vermemesidir. Hastalık sırasında gözün arka kısmında yer alan optik sinir yavaş yavaş hasar görür. Bu sinir, görme için çok kritik olan retinal gangliyon hücrelerinden oluşur. Bu hücreler zarar gördüğünde, görme alanında geri dönüşü olmayan kayıplar ortaya çıkar.
Erken tanı konulmazsa, hastalık yıllar içinde ilerleyerek ciddi görme kaybına ve hatta körlüğe yol açabilir.
2-) Glokomda Erken Teşhis Neden Önemlidir?
Glokom sinsice ilerleyen bir hastalıktır:
- Çoğu hasta erken dönemde şikâyet hissetmez.
- Görme kayıpları başlangıç olarak merkezin dışında ve küçük alanlarda gerçekleşir. Bu sebeple fark edilmesi zordur.
- Gözde ağrı, bulanıklık veya ciddi bir belirti olmadan uzun yıllar ilerleyebilir.
Bu nedenle glokomun erken dönemde tespit edilmesi, görme kaybının önlenmesinde kritik bir öneme sahiptir.
3-) Gangliyon Hücre Kompleksi Analizi Nedir?
Günümüzde gözün yapısını mikron düzeyinde görüntüleyen gelişmiş cihazlar kullanılmaktadır. Bunların başında Optik Coherens Tomografi (OCT) gelir.
OCT sayesinde, gözün en önemli sinir tabakası olan gangliyon hücre kompleksi ölçülebilir. Ganglion Hücre Kompleksi şu yapılardan oluşur; gangliyon hücrelerinin gövdeleri, dendritleri (IPL Tabakası) ve gangliyon hücrelerinin aksonlarından (RNFL) oluşur. Klasik OCT ile RNFL ölçümü yapılır ama Glokomda ilk hasar RNFL de değil gangliyon hücre gövdelerinde ve dendritlerde oluşur. Bu kompleks, görme sinyalini beyne taşıyan hücrelerin bulunduğu tabakadır.
3.1) Gangliyon Hücre Kompleksi Nasıl Ölçülür?
Gangliyon hücre kompleksi analizi, Optik Coherens Tomografi (OCT) adı verilen özel bir cihazla yapılır. İşlem ağrısızdır, göze temas etmez ve birkaç dakika sürer. Cihaz retina tabakasını tarar, hücre kalınlığını ölçer ve renkli haritalar oluşturur. Bu sayede doktor, hücre kaybını erken dönemde tespit edebilir.
Gangliyon Hücre Kompleksi analizi ile hekiminiz:
- Hücre tabakasının kalınlığını ölçer,
- Normale göre ne kadar kayıp olduğunu görebilir,
- Renkli haritalar sayesinde kaybın nerede ve ne kadar ciddi olduğunu kolayca değerlendirir.
4-) Erken Tanıda Gangliyon Hücre Kompleksi Analizinin Rolü Nedir?
Bilimsel araştırmalar göstermektedir ki, gangliyon hücre kayıpları; görme alanı kayıplarından ve RNFL kaybından daha önce ortaya çıkar. OCT ile yapılan gangliyon hücre kompleksi analizi, glokomu daha erken dönemde yakalama şansı verir.
Özellikle iki parametre bu konuda öne çıkar:
Focal Loss Volume: Küçük ve odaklanmış kayıpları gösterir.
Global Loss Volume: Genel hücre kaybını gösterir.
Bu parametreler sayesinde, henüz hasta görme kaybı yaşamadan önce hücresel düzeydeki değişiklikler ortaya çıkarılabilir. Gangliyon hücre kompleksi analizinin tanıda güçlü yanları
- Glokomu görme alanı kaybı oluşmadan önce yakalayabilir.
- Takipte hücre kaybının ilerleme hızını gösterir.
- Görme alanı testinin zor olduğu çocuklar veya yaşlılar için avantaj sağlayabilecek şekildedir.
5-) Gangliyon Hücre Kompleksi Analizi Özellikle Kimler İçin Faydalıdır?
- Glokom şüphesi olan hastalar
- Ailesinde glokom öyküsü bulunan kişiler
- Göz tansiyonu yüksek çıkan bireyler
- Görme alanı testi normal ama optik sinir görüntüsünde şüphe barındıran vakalar
- Genç yaşta risk taşıyan bireyler
- Miyop olan hastalarda optik sinir yamuk olduğu için RNFL yanlış bilgi verir. Bu hastalarda glokom teşhisi koyabilmek için gangliyon analizi şarttır.
6-) Sonuç ?
Glokomun en tehlikeli yanı, erken dönemde sessiz ilerlemesidir. Bu nedenle erken teşhis, görme kaybını önlemenin en etkili yoludur.
Gangliyon Hücre Kompleksi analizi, gözdeki en hassas sinir tabakasını değerlendirerek glokomu görme alanı kaybı oluşmadan önce saptamaya yardımcı olur. Bugün artık modern göz muayenelerinde OCT ile yapılan bu analiz, özellikle risk grubundaki hastalar için büyük önem taşır. Düzenli göz kontrolleri, doğru tanı ve zamanında tedavi ile glokom nedeniyle görme kaybının önüne geçmek mümkündür.
